Մոսկուա քննադատեց Արցախի մէջ Այվազովսքիի քրձանի ոչնչացումը, Իսկ Պաքու անոր տեղադրումը անօրինական համարեց

Բռնագրաւեալ Արցախի մէջ, ծովանկարիչ Յովհաննէս Այվազովսքիի յուշարձանը ոչնչացնելը Ռուսիոյ նկատմամբ անբարեացակամ գործողութիւն է. անիկա խոր վրդովում կը յառաջացնէ, «Թասս»ին յայտնեց Ռուսիոյ նախագահի միջազգային մշակութային համագործակցութեան հարցերու յատուկ ներկայացուցիչ Միխայիլ Շուիտքոյ, որ նաեւ շեշտեց, թէ Մոսկուա տեղեակ չէր եղած այս յուշարձանը քանդելու ծրագիրին մասին, հակառակ պարագային հարցը պիտի լուծուէր քաղաքակիրթ եղանակով:

Արցախի մէջ, 2021ին, ռուս խաղաղապահ զօրքերուն մասնակցութեամբ տեղադրուած Այվազովսքիի յուշարձանին ոչնչացման անդրադարձաւ նաեւ Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Մարիա Զախարովա` ընկերային ցանցի մը վրայ հրապարակելով Այվազովսքիի նկարները:

Իր կարգին, Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութիւնը հրապարակեց յայտարարութիւն մը՝ պնդելով, որ ծովանկարիչի կիսանդրիի տեղադրումը ռուս խաղաղապահներուն կողմէ կատարուած է առանց Պաքուի համաձայնութեան, ինչ որ «անօրինական էր»: Պաքու «Թասս» գործակալութենէն պահանջեց ներողութիւն խնդրել Ստեփանակերտի հայկական տեղանունը գործածելուն համար` սպառնալով, որ հակառակ պարագային միջոցներու պիտի ձեռնարկուին Ատրպէյճանի մէջ «Թասս»ի գործունէութեան դէմ` ըստ օրէնքի:

Նշենք, որ այժմ, «Թասս»ի նշեալ հրապարակումին մէջ Ստեփանակերտ բառը չկայ:

ԱՐՑԱԽԻ ՄՇԱԿՈՅԹԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ԱՐՁԱԳԱՆԳԵՑ

Արցախի մշակոյթի նախարարութիւնը եւս այս գծով յայտարարութիւն մը հրապարակեց՝ նշելով, որ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութեան բանբերին ըսածները Ստեփանակերտին մէջ տեղադրուած` մեծանուն հայ ծովանկարիչ Իւան Այվազովսքիի յուշարձանի քանդումին մասին, անօրինական են եւ չեն արտացոլեր իրականութիւնը: Յայտարարութեան մէջ կ՛ըսուի հետեւեալը.

«Այվազովսկու արձանը տեղադրուել է 2021 թուականին` իրաւական եւ թափանցիկ նախաձեռնութեան շրջանակում, որը կեանքի է կոչուել Արցախի Հանրապետութեան պետական մարմինների, Արցախի ռուսական համայնքի եւ Ռուսաստանի Դաշնութեան խաղաղապահ առաքելութեան համագործակցութեամբ: Այն պնդումը, թէ յուշարձանը տեղադրուել է իբր առանց ադրբեջանական իշխանութիւնների «թոյլտուութեան» եւ այդ իսկ պատճառով ապամոնտաժուել (քակել, քանդել) է, հիմք չունեցող փորձ է` արդարացնելու մշակութային վանդալիզմի ակտը (արարքը):

«Պէտք է յստակ ընդգծել, որ անկախ Արցախի Հանրապետութիւնը իր որոշումները կայացրել է ինքնիշխանութեան լիարժէք իրաւունքով, եւ որեւէ պարտաւորութիւն չի ունեցել` որեւէ «թոյլտուութիւն» ստանալու հարեւան պետութեան ղեկավարութիւնից:

«2023ի Սեպտեմբերին Արցախի բնակչութեան բռնի տեղահանութիւնից յետոյ, Ադրբեջանի օկուպացիոն (գրաւող) վարչակազմը նպատակային կերպով անցել է հայկական պատմամշակութային յուշարձանների համակարգուած ոչնչացմանը: Այդ թւում են` Ստեփան Շահումեանի, Ալեքսանդր Մեասնիկեանի արձանները, ինչպէս նաեւ տասնեակ յուշարձաններ` նուիրուած Հայրենական մեծ պատերազմին, մշակութային կենտրոններ, թանգարաններ, եկեղեցիներ ու միջնադարեան գերեզմանատներ:

«Յատկանշական է, որ Ստեփանակերտ անուանումը քաղաքին տրուել է հէնց Բաքուի իշխանութիւնների կողմից` 1923 թուականին, ի պատիւ հայ յեղափոխական, Բաքուի կոմիսարների առաջնորդ Ստեփան Շահումեանի: Հետեւաբար` բոլոր այն պնդումները, որոնք վերաբերում են «հակաօրինական» կերպով տեղադրուած հայկական յուշարձաններին, ոչ պատմական, ոչ էլ իրաւական հիմնաւորում չունեն:

«Միջազգային կառոյցները` ՄԱԿը եւ ԵՈՒՆԵՍԿՕն, Եւրոպայի խորհրդը եւ մարդու իրաւունքների պաշտպանութեան ոլորտում գործող այլ միջազգային հաստատութիւնները` պէտք է անյապաղ միջոցներ ձեռնարկեն` արձանագրուած եւ շարունակուող մշակութային ցեղասպանութեան դրսեւորումներին հակազդելու համար: Միջազգային իրաւունքի ակնյայտ խախտումների պայմաններում անհետեւողականութիւնը համարժէք է մշակութային բնոյթի յանցագործութեանը մասնակցելուն»։

Աղբիւրը` Ասպարէզ