«Սահմաններից այն կողմ». Ռոս Պակտասարեան՝ մարդը, որ կը ծիծաղեցնէր աշխարհը

Ռոս Պակտասարեան այն անուանի հայ-ամերիկացի երեւոյթներէն է, որոնց ձայնը լսած ես, գուցէ առանց գիտնալու անոր անունը։ Ան է մարդը, որ ստեղծեց աշխարհի ամենաճանաչելի մկնիկները՝ Alvin and the Chipmunks, եւ փոխեց ամերիկեան փոփ երաժշտութեան պատմութիւնը՝ միաժամանակ պահպանելով իր հայկական արմատներուն ջերմ հպումը։

Ռոս Պակտասարեան ծնած է 1919-ի Յունուարի 27-ին, Ֆրեզնօ, Քալիֆորնիա՝ հայ ներգաղթական ընտանիքի մը մէջ։ Իր ծնողները, ցեղասպանութենէն փրկուած, նոր կեանք մը սկսած էին Կալիֆորնիոյ արեւոտ դաշտերուն մէջ։ Փոքր տարիքէն Ռոսը սորվեցաւ, որ երաժշտութիւնը կրնայ մխիթարել ու միաւորել՝ նոյնիսկ երբ խօսքերը չեն բաւեր։

Երիտասարդ տարիներուն ան հետաքրքրուեցաւ երաժշտութեամբ եւ թատրոնով։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին ծառայեց ԱՄՆ-ի բանակին մէջ, իսկ պատերազմէն ետք հաստատուեցաւ Լոս Անճելոս, ուր սկսաւ փորձել իր բախտը՝ իբր երգահան, դաշնակահար եւ դերասան։

Պակտասարեանի մեծ բեկումը եկաւ 1958-ին, երբ ան ձայնագրեց երգ մը անսովոր ձայնով՝ արագացուած, մանկական հնչողութեամբ։ Երգը՝ “Witch Doctor”, դարձաւ հսկայական հիթ՝ հասնելով Billboard-ի առաջին հորիզոնականներուն։ Բայց Պակտասարեանը դեռ աւելի մեծ բան պատրաստած էր․ ան ստեղծեց երեք փոքր եղբայր մկներ՝ Ալվին, Սայմըն եւ Թեոդոր, որոնց բարձր ձայնը դարձաւ ժամանակի խորհրդանիշ։

Այդ ձայնային հնարքը՝ ձայնագրութիւնը արագացնելով, եղաւ գիւտ մը, որ վերածուեցաւ ամերիկեան մշակոյթի անբաժան մասի։ Իր ստեղծած The Chipmunks երգերն ու անիմացիոն կերպարները ոչ միայն զուարճացուցին միլիոնաւոր երեխաներ, այլ նաեւ բերեցին Ռոս Պակտասարեանին երկու Grammy մրցանակ։

Բացի երաժշտութենէն, ան ունեցած է դերեր նաեւ ֆիլմերու մէջ, օրինակ՝ Ալֆրետ Հիչքոքին Rear Window (1954)-ը, ուր ան կը կատարեր հնչեղ երգ մը՝ “Lisa”։

Ռոս Պակտասարեան մահացաւ 1972-ին՝ ընդամէնը 53 տարեկանին, սակայն անոր ժառանգութիւնը շարունակուեցաւ իր որդիին՝ Ռոս Պակտասարեան Կրտսեր-ի միջոցով, որ նոր սերունդներուն ծանօթացուց The Chipmunks-ը՝ ֆիլմերու, մուլտֆիլմերու եւ ձայնասկաւառակներու նոր ձեւերով։

Ռոս Պակտասարեանն էր այն մարդը, որ ձայնային հնարքը վերածեց ժպիտի։ Ան ստեղծեց մշակոյթ մը, ուր երեխաները կը ծիծաղին, մեծերը կը յիշեն, եւ բոլորը կը մոռնան օրուան հոգսերը՝ քանի մը վայրկեանով։

Իր երաժշտութեան ու ստեղծագործական հանճարին մէջ միշտ կը զգամ հայ ներգաղթականի այն ոգին՝ որ համարձակեցաւ երազել մեծ, աշխատիլ անկորնչելի եւ տալ աշխարհին ձայն մը, որ մինչեւ այսօր կը հնչէ։

Ռոս Պակտասարեան՝ մարդը, որ կը ծիծաղեցնէր աշխարհը… մկնիկներով, բայց խորքէ՝ սրտով։