Polska tradycja Pielgrzymek Ludzi Pracy

Tomasz Zielenkiewicz

O historii tych wydarzeń przypomina dr Grzegorz Majchrzak, pracownik Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej, autor scenariusza wystawy, przygotowanej w 2023 roku przez Instytut Dziedzictwa Solidarności. Pomysł zorganizowania pielgrzymki robotników do jasnogórskiego sanktuarium ks. Popiełuszko nosił w sobie już od 1981 roku. Jej realizacja stała się możliwa dzięki wsparciu ówczesnego przeora Jasnej Góry, o. Rufina Abramka. Pierwsza pielgrzymka, pomimo szykan ze strony władz komunistycznych, odbyła się 18 września 1983 roku i zgromadziła robotników z Huty Warszawa, Zakładów Wytwórczych Aparatury Rozdzielczej w Międzylesiu, a także z Gliwic, Gorlic, Konina, Ostrowca Świętokrzyskiego i Świebodzina.

Program pierwszej pielgrzymki, ułożony przez ks. Popiełuszkę, obejmował Mszę świętą, Drogę Krzyżową, Modlitwę Dziękczynną Robotnika oraz Różaniec. Wzięli w niej udział m.in. Lech Wałęsa, hutnicy, stoczniowcy, górnicy oraz przedstawiciele Duszpasterstw Ludzi Pracy z całej Polski. Pielgrzymi przybyli z flagami, transparentami i emblematami „Solidarności”.

W kolejnych latach pielgrzymki przekształciły się w masowe manifestacje wiary i solidarności. Druga pielgrzymka w 1984 roku odbyła się pod hasłem „Bóg i Ojczyzna”, a trzecia – w 1985 roku – zgromadziła już dziesiątki tysięcy uczestników. Jej program stał się ramowy dla wszystkich następnych. Frekwencja rosła lawinowo: czwarta pielgrzymka (1986) przyciągnęła od 80 do 120 tysięcy osób, piąta (1987) – od kilkudziesięciu do 200 tysięcy, natomiast w 1989 roku na Jasnej Górze modliło się już od 300 do 500 tysięcy pielgrzymów.

Władze PRL czyniły wszystko, by utrudnić dotarcie uczestników: powodowały problemy z transportem, przeprowadzały kontrole, dokonywały zatrzymań i stosowały represje. Służba Bezpieczeństwa inwigilowała uczestników, konfiskowała transparenty i nakładała wysokie grzywny. Mimo tych przeszkód tradycja przetrwała, stając się ważnym elementem dziedzictwa „Solidarności”.

Po 1989 roku pielgrzymki ewoluowały w kierunku wydarzeń religijno-związkowych, kontynuowanych nieprzerwanie do dziś. Stanowią one duchowy testament ks. Popiełuszki – patrona NSZZ „Solidarność”. Obecnie organizowane są corocznie w trzeci weekend września, gromadząc tysiące związkowców i wiernych.

Ostatnia, 43. pielgrzymka odbyła się w dniach 20–21 września bieżącego roku pod hasłem: „W Ojców wierze daj wytrwanie, Maryjo”. Tradycyjnie uczestniczyli w niej członkowie rodziny błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki – siostra Teresa, brat Józef oraz bratowa Alfreda Popiełuszko. Tegoroczna edycja wpisała się w obchody 45. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”.

  (Autor jest pracownikiem Polskiego Radia S.A. w likwidacji)