Betlejemskie organy sprzed 800 lat znów zagrały

Wojciech Rogacin

Niezwykłe odkrycie

Do wielkiego wydarzenia ponownego użycia średniowiecznych piszczałek doszło w Jerozolimie, gdzie hiszpański muzykolog David Catalunya z Complutense Institute of Musical Sciences (ICCMU) wykonał śpiew liturgiczny z XI wieku „Benedicamus Domino Flos filius” z użyciem oryginalnych piszczałek organów z Betlejem.

Jak pisze Francesco Guaraldi na stronie Kustodii, projekt, będący owocem międzynarodowej współpracy między ICCMU, Muzeum Ziemi Świętej i Kustodią Ziemi Świętej, koncentruje się na organach ukrytych pod Bazyliką Narodzenia Pańskiego. Franciszkanie przez wieki strzegli pamięci o nich, aż w 1906 roku, podczas prac w pobliżu cmentarza katolickiego, odnaleziono 222 piszczałki z brązu, carillon z 13 dzwonami oraz inne przedmioty liturgiczne.

Catalunya zwrócił uwagę na organy i zainicjował projekt wspierany przez Fundację BBVA w ramach stypendiów Leonardo 2025, mający na celu wierną rekonstrukcja całego instrumentu.

Brzmienia jak z liturgii krzyżowców

Na razie analizy wykazały, że niektóre z piszczałek, wykonane ponad tysiąc lat temu, są wciąż w pełni sprawne. Dzięki temu możliwe stało się odtworzenie wyjątkowego doświadczenia dźwiękowego: usłyszenie tego samego brzmienia, które towarzyszyło liturgiom krzyżowców w Bazylice Narodzenia Pańskiego – pisze Francesco Guaraldi.

„Te organy zostały pogrzebane z nadzieją, że pewnego dnia znów zabrzmią” – wyjaśnił Catalunya. „Dziś ich zapomniany głos znów daje się słyszeć, nie tylko jako przedmiot badań, lecz jako żywe doświadczenie łączące sztukę, historię i emocje”.

Trafią do Terra Sancta Museum

Organy staną się częścią Muzeum Ziemi Świętej - Terra Sancta Museum Art & History w Jerozolimie. Muzeum, promowane przez Kustodię Ziemi Świętej przy wsparciu rządu i konsulatu belgijskiego, ma na celu podkreślenie znaczenia dziedzictwa chrześcijańskiego jako pomostu kulturowego między narodami i religiami.