Papa Leo XIV:Kanisa halivumilii chuki dhidi ya Wayahudi,sisi sote ni ndugu!
Na Anagella Rwezaula – Vatican.
Baba Mtakatifu Leo XIV kwa mara nyingine tena, Jumatano tarehe 29 Oktoba 2025, aliongoza Katekesi yake kwa waamini wengi na mahujaji waliofika katika Uwanja wa Mtakatifu Petro. Akianza tafakari yake alisema: Ndugu na dada wapendwa, mahujaji katika imani na wawakilishi wa tamaduni mbalimbali za kidini! Habari za asubuhi, karibu! Kitovu cha tafakari ya leo, katika Katekesi iliyojitolea kwa ajili ya mazungumzo ya kidini, ningependa kuweka maneno ya Bwana Yesu kwa mwanamke Msamaria: "Mungu ni roho, nao wamwabuduo imewapasa kumwabudu katika roho na kweli" (Yohana 4:24).”
Katika Injili, mkutano huu unafunua kiini cha mazungumzo halisi ya kidini: mabadilishano ambayo huanzishwa wakati watu wanafunguka kwa unyofu, kusikiliza kwa makini na utajiri wa pande zote. Ni mazungumzo yaliyotokana na kiu: kiu ya Mungu kwa moyo wa mwanadamu, na kiu ya mwanadamu kwa Mungu. Kwenye kisima cha Sikari, Yesu anashinda vikwazo vya utamaduni, jinsia na dini. Anamwalika mwanamke Msamaria kwenye uelewa mpya wa ibada, ambao hauishii mahali fulani tu, "si mlimani wala Yerusalemu," lakini unatimizwa katika Roho na kweli. Wakati huu unajikita katika kiini cha mazungumzo ya kidini yenyewe: ugunduzi wa uwepo wa Mungu zaidi ya mipaka yote na mwaliko wa kumtafuta pamoja kwa heshima na unyenyekevu.
Miaka 60 iliyopita, tarehe 28 Oktoba 1965,Mtaguso II wa Vatican, pamoja na kutangazwa kwa Tamko la Nostra Aetate, ulifungua upeo mpya wa kukutana, heshima na ukarimu wa kiroho. Waraka huu unaong'aa unatufundisha kukutana na wafuasi wa dini zingine si kama watu wa nje, bali kama wasafiri wenzangu katika njia ya ukweli; kuheshimu tofauti zinazothibitisha ubinadamu wetu wa kawaida; na kutambua, katika kila utafutaji wa kidini wa dhati, tafakari ya Fumbo moja la kimungu linalokumbatia viumbe vyote. Hasa, haipaswi kusahaulika kwamba lengo la kwanza la Nostra Aetate lilikuwa kuelekea ulimwengu wa Kiyahudi, ambao Mtakatifu Yohane wa XXIII alikusudia kuurejesha uhusiano wa awali.
Kwa mara ya kwanza katika historia ya Kanisa, tasnifu ya mafundisho kuhusu mizizi ya Kiyahudi ya Ukristo ingekuwa iundwe, ambayo katika ngazi ya kibiblia na kitaalimungua ingewakilisha hatua isiyoweza kurudi. “Kifungo kama hiki cha kiroho kinawaunganisha watu wa Agano Jipya na ahadi ya Ibrahimu. Hivyo Kanisa la Kristo linakubali kwamba, kulingana na mpango wa Mungu wa kuokoa, mwanzo wa imani yake na kuchaguliwa kwake tayari vinapatikana miongoni mwa Mababu, Musa na manabii” (Nostra Aetate, 4). Kwa njia hii, Kanisa, “likikumbuka urithi unaoshiriki na Wayahudi na halisukumwi na sababu za kisiasa bali na upendo wa kiroho wa Injili, linakemea chuki, mateso, maonyesho ya chuki dhidi ya Wayahudi, yanayoelekezwa dhidi ya Wayahudi wakati wowote na na mtu yeyote."
Tangu wakati huo, watangulizi wangu wote wameshutumu chuki dhidi ya Wayahudi kwa maneno yaliyo wazi. Na hivyo mimi pia nathibitisha kwamba Kanisa halivumilii chuki dhidi ya Wayahudi na linapigana dhidi yake, kwa msingi wa Injili yenyewe. Leo tunaweza kutazama kwa shukrani kila kitu ambacho kimepatikana katika mazungumzo ya Kiyahudi-Katoliki katika miongo hii sita. Hii si kutokana na juhudi za kibinadamu tu, bali pia na msaada wa Mungu wetu ambaye, kulingana na imani ya Kikristo, ndiye mazungumzo yenyewe. Hatuwezi kukataa kwamba kumekuwa na kutoelewana, matatizo na migogoro katika kipindi hiki, lakini haya hayajawahi kuzuia mazungumzo kuendelea. Hata leo, hatupaswi kuruhusu hali za kisiasa na dhuluma za baadhi kutupotosha kutoka kwa urafiki, hasa kwa kuwa tumefanikiwa mengi hadi sasa.
Roho ya Nostra Aetate inaendelea kuakisi njia ya Kanisa. Inatambua kwamba dini zote zinaweza kuakisi "mwale wa Ukweli unaowaangazia watu wote" (NA, 2) na kutafuta majibu ya mafumbo makubwa ya uhai wa mwanadamu, ili mazungumzo hayo yasiwe ya kiakili tu, bali ya kiroho sana. Tamko linawaalika Wakatoliki wote - maaskofu, mapadre, watu waliowekwa wakfu na waamini walei - kujihusisha kwa dhati katika mazungumzo na kwa kushirikiana na wafuasi wa dini zingine, wakitambua na kukuza yote yaliyo mema, ya kweli na matakatifu katika tamaduni zao. Hili ni muhimu leo katika karibu kila mji ambapo, kutokana na uhamaji wa kibinadamu, tofauti zetu za kiroho na kiutamaduni zinaitwa kukutana na kuishi pamoja kidugu. Nostra Aetate inatukumbusha kwamba mazungumzo ya kweli yana mizizi katika upendo, msingi pekee wa amani, haki na upatanisho, ilhali inakataa kabisa kila aina ya ubaguzi au mateso, ikithibitisha hadhi sawa ya kila mwanadamu (taz. n, 5).
Papa Lo aliendelea kusema kuwa kwa hivyo, kaka na dada wapendwa, miaka sitini baada ya Nostra Aetate, tunaweza kujiuliza: tunaweza kufanya nini pamoja? Jibu ni rahisi: tunaweza kutenda pamoja. Zaidi ya hapo awali, ulimwengu wetu unahitaji umoja wetu, urafiki wetu na ushirikiano wetu. Kila moja ya dini zetu inaweza kuchangia kupunguza mateso ya wanadamu na kutunza makazi yetu ya pamoja, yaani sayari yetu ya Dunia. Tamaduni zetu husika hufundisha ukweli, huruma, upatanisho, haki na amani. Lazima tuhakikishe tena huduma kwa wanadamu, wakati wote. Kwa pamoja, lazima tuwe macho dhidi ya matumizi mabaya ya jina la Mungu, dini, na mazungumzo yenyewe, na pia dhidi ya hatari zinazotokana na misimamo ya kidini na msimamo mkali. Lazima pia tukabiliane na maendeleo ya akili unde(AI) kwa sababu, ikizingatiwa kama mbadala wa wanadamu, inaweza kukiuka vibaya utu wao usio na kikomo na kuathiri majukumu yao ya msingi.
Tamaduni zetu zina mchango mkubwa wa kutoa katika ubinadamu wa teknolojia na kwa hivyo kuhamasisha udhibiti wake, kulinda haki za msingi za binadamu. Papa Leo aidha alisema kwamba kama jinsi ambavyo sote tunavyojua, dini zetu zinafundisha kwamba amani huanza katika moyo wa mwanadamu. Katika suala hili, dini inaweza kuchukua jukumu la msingi. Lazima turejeshe matumaini katika maisha yetu binafsi, familia zetu, vitongoji vyetu, shule zetu, vijiji vyetu, nchi zetu na ulimwengu wetu. Tumaini hili linategemea imani zetu za kidini, juu ya imani kwamba ulimwengu mpya unawezekana.
Miaka sitini iliyopita, Nostra Aetate ilileta matumaini kwa ulimwengu baada ya Vita vya Pili vya Dunia. Leo tunaitwa kufufua tumaini hilo katika ulimwengu wetu, ulioharibiwa na vita na mazingira yetu ya asili yaliyoharibika. Tushirikiane, kwa sababu tukiwa wamoja, kila kitu kinawezekana. Tuhakikishe kwamba hakuna kinachotutenganisha. Na katika roho hii, ningependa kutoa shukrani zangu tena kwa uwepo wenu na urafiki wenu. Tuipitishe roho hii ya urafiki na ushirikiano kwa kizazi kijacho pia, kwa sababu ndiyo nguzo ya kweli ambayo mazungumzo yanategemea. Na sasa, tusimame kwa muda katika maombi ya kimya kimya: sala ina nguvu ya kubadilisha mitazamo yetu, mawazo yetu, maneno yetu na matendo yetu.”
