Papa Universitetit të Lateranit: ndërtues të një bote të re, solidare dhe vëllazërore

R.SH. / VAtikan

Papa Leoni XIV arrin në zemrën që rreh fort të kryeqytetit, për të përuruar "në shtëpinë e tij", vitin akademik 2025-2026 pranë Universitetit Papnor të Lateranit. Me të drejtë e përshkruan kështu Kardinali Baldo Reina, vikar i përgjithshëm për Dioqezën e Romës dhe Kancelar i Madh i një universiteti që, i themeluar në vitin 1773, gëzon historikisht titullin "Universiteti i Papës" pikërisht në sajë të lidhjes së tij të brendshme me Ipeshkvin e Romës.

E përbërë nga 130 docentë, 34 zyrtarë dhe zyra dhe mbi 1,000 studentë, bashkësia akademike kujdeset thellësisht për ndërdisiplinaritetin dhe transdisiplinaritetin. Edhe pse është prekur nga rënia demografike dhe kriza profesionale, si dhe kriza ekonomike që nuk mungon, ai po ecën rrugë të pashkelura si në kërkimin e didaktikës, ashtu edhe në mësimdhënie, gjithmonë i vëmendshëm dhe i përkushtuar plotësisht ndaj Magjisterit Petrin.

Duke përshkruar misionin unik të Universitetit Papnor të Lateranit, Papa sqaron se ai nuk e ka karizmën e themeluesit për ta ruajtur, për ta thelluar e për ta zhvilluar. Specifika e tij është Magjisteri i Papës.  Është një institucion i gjerë dhe i larmishëm me katër Fakultete (Teologji, Filozofi, Drejtësi Kanonike dhe Drejtësi Civile), dy Institute në kampusin qendror dhe tre Institute shtesë ad instar facultatis në vende të jashtme: Instituti Papnor Patristik Augustinianum (ku Prevost shërbeu si Moderator i Përgjithshëm për dymbëdhjetë vjet), i drejtuar nga Augustinianët; Akademia Papnore Alfonsiane për Studime në Teologjinë Morale, e drejtuar nga Redentoristët; Instituti Papnor Claretianum i Teologjisë të Jetës së Kushtuar, i drejtuar nga Klaretianët. Përveç kësaj, ka edhe 28 Institute me tituj të ndryshëm në mbarë Evropën, Azinë dhe Amerikën.

Të studiohet teologjia për ndikim mbi dramat dhe varfërinë e sotme

Papa Leoni shqyrton strukturën e Universitetit dhe përqendrohet kryesisht në mënyrën se si të nxisë reflektimin mbi depozitimin e besimit përballë kompleksitetit të kohës sonë.

Sot duhet të mendojmë urgjentisht për fenë, në mënyrë që ta përshtasim  me skenarët dhe sfidat aktuale kulturore, por edhe për t'iu kundërvënë rrezikut të zbraztësisë kulturore që, në epokën tonë, po bëhet gjithnjë e më i përhapur. Në veçanti, Fakulteti i Teologjisë është i thirrur të reflektojë për depozitimin e fesë dhe të nxjerrë në pah bukurinë dhe besueshmërinë e saj në kontekste të ndryshme bashkëkohore, në mënyrë që të duket si  propozim plotësisht njerëzor, i aftë ta transformojë jetën e individëve dhe të shoqërisë, të shkaktojë ndryshime profetike përballë tragjedive dhe varfërisë së kohës sonë dhe të inkurajojë kërkimin e Zotit.

Pasardhësi i Pjetrit na inkurajon të studiojmë në thellësi proceset administrative, pasi kjo konsiderohet si "sfidë urgjente për Kishën". Po kështu, studimi i filozofisë konsiderohet angazhim i rëndësishëm, veçanërisht duke pasur parasysh "qëndrimin ndonjëherë disfatist që karakterizon mendimin bashkëkohor", pohon Papa Prevost, "si dhe format e reja të racionalitetit, të lidhura me trans-humanizmin dhe post-humanizmin".

Formimi akademik, për ta tejkaluar vetëvlerësimin

Papa Leoni shpreson se edhe programet e studimit në Shkencat e Paqes dhe në Ekologjinë e Mjedisit, themeluar nga paraardhësi i tij, Françesku, në të ardhmen do të marrin një karakter institucional gjithnjë e më të përcaktuar, me qëllim që "të formohen veprimtarë të paqes dhe të drejtësisë, që e ndërtojnë dhe e dëshmojnë Mbretërinë e Zotit". Prandaj, ato duhet të vazhdojnë të forcohen në nivele ndërdisiplinore dhe transdisiplinore dhe, nëse është e nevojshme, të integrohen me kurse të tjera, nxiti më tej Leoni XIV. Fryma e këtyre zhvillimeve është të shkohet përtej vetëvlerësimit e, në këtë kuptim, të ndihmojë edukimi akademik: Kundër asaj që Enciklika Fratelli tutti e quan "virusi i individualizmit radikal" (nr. 105), ju kërkoj të kultivoni reciprocitetin, përmes marrëdhënieve që përshkohen nga bujaria dhe përvojave, që nxisin vëllazërinë dhe shkëmbimin ndërmjet kulturave të ndryshme. Universiteti Papnor Lateranens, i pasuruar nga prania e studentëve, docentëve dhe personelit nga pesë kontinente, përfaqëson mikrokozmosin e Kishës universale: duhet të jeni prandaj, shenjë profetike e bashkimit dhe vëllazërisë.

Nevoja për laikë dhe priftërinj të përgatitur dhe kompetentë

Papa Leoni XIV është i vetëdijshëm se shërbimi akademik shpesh "nuk gëzon vlerësimin e duhur, edhe për shkak të paragjykimeve të rrënjosura thellë që, për fat të keq, mbizotërojnë brenda bashkësisë kishtare". E është i vetëdijshëm se ekziston një shkëputje ndërmjet kërkimit, studimit dhe jetës reale, edhe në praktikën baritore, ndonjëherë, e konsideruar nga disa si më e dobishme - dhe përgatitjes teologjike, biblike ose ligjore. Ja si mund të thuhet saktësisht:

Mundësia është ajo e rrëshqitjes në tundimin për të thjeshtuar çështjet komplekse, për të shmangur punën e mendimit, me rrezikun që, edhe në veprimin baritor dhe gjuhën e tij, të biem në banalitet, përafrim ose ngurtësi. Hetimi shkencor dhe puna e kërkimit janë të nevojshme. Ne kemi nevojë për laikë dhe priftërinj të përgatitur dhe të aftë. Prandaj, ju bëj thirrje të mos e ulni vigjilencën tuaj ndaj kërkimit shkencor, por të ndiqni një kërkim të pasionuar për të vërtetën dhe një angazhim të fuqishëm me shkencat e tjera, me realitetin, problemet dhe telashet e shoqërisë.

Edukimi i ndërtuesve të një bote të re, solidare e vëllazërore

Ftesa e Pasardhësit të Pjetrit është të stërvitemi në atë "palestër dialogu me botën, me shoqërinë, me pyetjet dhe sfidat e sotme", për të cilën shkroi një teolog i shquar i këtij Universiteti, Profesor Marcello Bordoni. Papa shpreh dëshirën e tij për mësues të përgatitur mirë dhe studentë të motivuar e entuziastë të angazhuar në punë akademike, që nuk është kurrë e vetëpërmbajtur, por gjithmonë e lidhur me qendra të tjera studimi. Qëllimi është i lartë dhe i nevojshëm, përfundoi Papa:

Fundi i procesit edukativ dhe akademik, duhet të jetë të stërvitë njerëz që, në logjikën e bujarisë dhe me pasion për të vërtetën dhe drejtësinë, mund të jenë ndërtues të një bote të re, solidaree vëllazërore. Universiteti mund dhe duhet ta përhapë këtë kulturë, duke u bërë shenjë dhe shprehje e kësaj bote të re e të kërkimit të së mirës së përbashkët.