"Rroftë Libri", festë leximi në Bibliotekën Apostolike
R.SH. - Vatikan
Libri është i gjallë. Rroftë libri! Një pasdite e menduar në Bibliotekën Apostolike të Vatikanit pa Annalena Beninin, drejtoreshë e Panairit Ndërkombëtar të Librit të Torinos, shkrimtarin Alberto Manguel dhe historianin Andrea Riccardi, themelues të Bashkësisë së Shën' Egjidit.
Libri...
“Librat.. Si rezistuan e si ndryshuan vitet e fundit, ndonëse ende nuk mund të bëjmë pa to": kjo, tema e diskutimit.
Rasti ishte përvjetori i Gutenbergut, shtojca kulturore e gazetës katolike, e cila synon të jetë, akt rezistence kulturore, sfidë afatgjatë, në epokën e shpejtësisë dhe asaj që Bernard Stiegler e quajti amnezi e programuar.
Përgjegjësia e lexuesit
Të flasësh për librat nuk është e lehtë pa iu nënshtruar sirenave të retorikës, veçanërisht për ata që kanë rrënjët e tyre në shekullin e njëzetë. Për Alberto Manguel, intelektual kanadez i lindur në Argjentinë, jeta dhe vepra e të cilit shprehet përmes leximit dhe shkrimit, "çdo veprimtari njerëzore shpreh supersticionet e veta". Për shkrimtarin, një libër, qoftë i bërë nga balta, papirusi, letra apo pikselët, nuk ndryshon nga një instrument i pajetë si "një thikë, një rrotë, një karrige" dhe nuk ka fuqinë e "vetëdijes dhe të dijes". Përkundrazi, është zgjatim i fuqive tona, i dorës sonë, siç vërejti Imzot Pagazzi në fjalimin e tij të thellë mbi vlerën e librave, por edhe të trurit të atij që i lexon e i bluan në mendje.
"Ne jemi përgjegjës për leximin tonë" dhe "duhet ta pranojmë këtë përgjegjësi", paralajmëron Manguel. Edhe ato që lexuesi pretendon se janë qëllime të autorit, për studiuesin janë një shpikje e lexuesit. Një libër nuk është as i mirë as i keq. Dhe në këtë drejtim, Manguel citoi Cesare Pavesen, i cili, kur një kritik pretendoi se kishte gjetur mesazhe të caktuara në një nga librat e tij, u përgjigj se ato ishin sigurisht aty, nëse ai, si lexues, i kishte gjetur, por sigurisht që nuk i kishte përfshirë.
Libri si magnet
Është në kulmin e debatit kritik, të nxitur edhe nga shtesa si "Gutenberg" ose "Quattro page" nga L'Osservatore Romano, vitaliteti i librave që gjen terren pjellor. E vitaliteti rrjedhimisht shprehet edhe në ngjarje, si ai në Torino, i drejtuar nga Annalena Benini, sipas fjalëve të së cilës, librat jo vetëm që tërheqin lexuesit e "shekullit të njëzetë", por janë edhe "magnet" për ata vizitorë të Panairit të Librit, më shumë se gjysma e të cilëve janë nën tridhjetë e pesë vjeç. Një ndryshim ritmi, sipas shkrimtarit, konsiston në transformimin e leximit, në shumë raste, nga një akt i vetmuar - në një moment takimi. Ekziston "një nevojë për mishërim", dëshira për t'u takuar personalisht me autorin, madje edhe për një shkëmbim të shkurtër, të cilit sot shpesh i kërkohet të ndajë shkrimet e tij përmes paraqitjeve. Benini kujtoi debatin e vazhdueshëm, ndonjëherë të ashpër, kulturor dhe politik të shkaktuar nga botimi më 1974 i romanit La Storia të Elsa Morante. Ky është sekreti që duhet të rizbulojmë, por pavarësisht kësaj, dhe përtej një reflektimi të pashtershëm mbi arsimimin e publikut, "librat janë ende në lëvizje të vazhdueshme; nuk janë pluhrosur". Këtë vit, Panairi i Librit do të dhurojë 7,000 kopje të Reading Lolita në Teheran për shkollat e mesme, një vepër e shkrimtarit iranian Azar Nafisi që feston dashurinë për leximin, veçanërisht atje ku librat janë të ndaluar. Sepse ajo vetëdije dhe përgjegjësi e lexuesve, të cilën e diskutuan si Manguel ashtu edhe Riccardi gjatë takimit, i frikësoi e vijon t’i frikësojë regjimet.
Më shumë njohuri për një botë globale
Në dekadat e fundit, vëren Andrea Riccardi, librat shpesh u "zhdukën": nga televizioni, nga pakënaqësia, nga njoftimet për vdekjen e tyre, nga mënyrat e reja të komunikimit. Megjithatë, historiani është i sigurt se të jetosh në një botë globale kërkon "më shumë kulturë, pra më shumë libra". Ai citoi një histori të gjetur në një roman të shkurtër të shkrimtarit turk Ferit Edgü "Një dimër në Hakkari", në të cilin një mësues shkolle fillore, i destinuar për një fshat të izoluar anadollak në male, gjen një librari me pluhur plot vëllime të vjetra, para se të hipë në autobus. Dyqani drejtohet nga një plak sirian i cili, pas bisedës, i jep atij "dhjetë libra, si dhjetë miq", për t'i parë, për t’i kuptuar ose hedhur tutje. Ato faqe do të jenë shoqëruesit e dimrit të mësuesit. Kur kthehet moti i mirë, mësuesi zbret në kryeqytet për të kthyer librat, por siriani nuk është më aty, dhe vëllimet e tij, të konsideruara "të çuditshme", janë djegur. Histori që ngjalli te Riccardi një mendim nga Mohammed Talbi: "Kur penat thyhen, mbeten vetëm thikat". Sepse për regjimet, djegia e librave është përpjekje për të "shmangur lirinë e pakontrollueshme të atyre që mendojnë dhe lexojnë". Dhe Riccardi e gjen gjithashtu evokuese historinë e një romani nga shkrimtarja armene Antonia Arslan, Libri i Mushit, në të cilin personazhet duhet të vendosin nëse do të shpëtojnë jetën e tyre apo një libër të çmuar, sepse janë të bindur se nuk do të zhduken për sa kohë që ekziston ai vëllim.
Bibla Gutenberg
Siç shpjegoi Prefekti i Bibliotekës Apostolike, Ati Mauro Mantovani, dy kopje të Biblës së famshme Gutenberg ishin në ekspozitë për këtë rast - një botim në letër dhe një botim në pergamenë. Studiuesja Andreina Rita, drejtoreshë e Departamentit të Librave të Shtypur, dha një përshkrim të detajuar të Biblës. Audiencës iu tregua gjithashtu Salla e Shkrimtarëve dhe Salla madhështore Sikstine, e porositur nga Papa Siksti V, me afresket e saj që flisnin si një libër i vërtetë, i hapur dhe i pikturuar.
