Heshima ya binadamu iheshimiwe&binadamu ana thamani zaidi ya vitu vya kimwili

Na Angella Rwezaula – Vatican.

Mwakilishi wa Kudumu wa Vatican katika Umoja wa Mataifa, alitoa hotuba yake katika Kikao cha 78 cha mkutano Mkuu kuhusu tema ya “Uhalifu dhidi ya ubinadamu,” kilichofanyika tarehe Mosi Aprili 2024 huko New York, Marekani. Akianza hotuba hiyo, Askofu Mkuu Gabriele Caccia alisema kuwa Sheria za kiutamaduni za kimataifa kwa muda mrefu zimetambua uhalifu dhidi ya binadamu kama uhalifu wa kimataifa. Tume ya Kimataifa ya Sheria (ILC) imesema kwa hakika kwamba kukataza kwa uhalifu huu ni kanuni ya kawaida ya sheria za kimataifa. Kwa mtazamo huu, hitimisho la chombo cha kimataifa, kinachofunga kisheria, kuratibu sheria ya kiutamaduni iliyopo katika eneo hili, bila shaka ingekuza ushirikiano wa kimataifa katika kuzuia na kuadhibu vitendo hivi viovu. Kwa njia hiyo mkataba wa siku zijazo ungesaidia jumuiya ya kimataifa kutambua vyema manufaa ya wote, ambayo “hayawezi kamwe kuwepo kikamili na kikamilifu isipokuwa mwanadamu atiliwe maanani nyakati zote.”

"Heshima ya wengine iheshimiwe"

Askofu Mkuu Caccia aliendelea kusisitiza kuwa “Kama Papa Francisko alivyosema, "heshima ya wengine inapaswa kuheshimiwa katika hali zote, si kwa sababu hadhi hiyo ni kitu ambacho tumebuni au kufikiria, lakini kwa sababu wanadamu wana thamani ya asili kuliko ile ya vitu vya kimwili na hali zinazoweza kubadilika." Kwa hivyo, “wakati uhalifu dhidi ya ubinadamu unafanywa, hadhi ya mwanadamu inashambuliwa, lakini haipotei. Kwa hivyo, kuongeza marejeo kwa dhana ya utu wa binadamu - msingi wa haki zote za binadamu - katika aya ya tisa ya awali kunaweza kutoa mfumo thabiti zaidi wa kufasiri kwa Rasimu ya Ibara.”

Masharti ya kimaadili yaheshimu hadhi ya binadamu

Ujumbe wa Vatican pia unaonesha kwamba, ingawa madhumuni mawili ya chombo kipya ni kuzuia na kuadhibu uhalifu dhidi ya ubinadamu, rasimu haina rejeo la wazi la lengo la zamani. Kwa hivyo ingefaa kujumuisha katika utangulizi rejeo la sharti la kuzuia, na hivyo kutambua mtazamo wa wale walio katika hatari ya kuwa waathirika wa uhalifu dhidi ya ubinadamu. Masharti yaliyofungamana ya kimaadili ya kuheshimu hadhi ya binadamu na uendelezaji wa manufaa ya wote yanaongoza kwenye hitimisho kwamba maslahi makuu hayawezi kamwe kuhalalisha uhalifu dhidi ya ubinadamu.

Ufafanuzi wa vitendo ujikite katika sheria za kiutamaduni za kimataifa

Kwa kukazia zaidi, Askofu Mkuu Caccia alisema “Katika suala hili, Vatican inakaribisha marejeo  ya ius cogens (yaani ni kanuni ya kimsingi ya sheria ya kimataifa ambayo inakubaliwa na jumuiya ya kimataifa ya mataifa kama kawaida ambayo hakuna kuruhusiwa kudharauliwa),katika aya ya nne ya awali ya Rasimu ya Ibara. Kwa kuwa kukataza uhalifu dhidi ya ubinadamu ni jambo la kawaida, ufafanuzi wa vitendo hivi lazima pia ujikite katika sheria za kiutamaduni za kimataifa. Kwa njia hiyo, katika kufafanua uhalifu huu dhidi ya ubinadamu na  maandishi hayapaswi kuachana na kanuni za kiutamaduni zilizopo.