Công tố viên Cộng hòa Séc tìm công lý cho Hồng y bị Đức quốc xã và cộng sản bách hại

Vatican News

Theo thông báo chính thức ngày 8/12/2025, đề nghị phục hồi tư pháp được đưa ra sau nhiều tháng xem xét các tài liệu lưu trữ bởi Văn phòng Cảnh sát chuyên về Tư liệu và Điều tra Tội ác của Chủ nghĩa Cộng sản. Hồ sơ hiện đã được chuyển lên Tòa án Quận Praha1, căn cứ theo Luật Phục hồi danh dự tư pháp ban hành năm 1990, nhằm xem xét và tuyên bố tính bất hợp pháp của các biện pháp đàn áp trong quá khứ.

Song song đó, án phong chân phước cho Đức Hồng y Beran hiện cũng đang được tiến hành. Khi còn là linh mục, Hồng y Josef Beran (1888–1969) từng chịu nhiều đau khổ trong trại tập trung Dachau của Đức quốc xã. Sau Thế chiến II, ngài được bổ nhiệm làm Tổng Giám mục Praha. Tuy nhiên, khi chế độ cộng sản nắm quyền, ngài đã từ chối tuyên thệ trung thành với nhà nước vô thần. Dù không bị bỏ tù, ngài bị quản thúc tại nhiều địa điểm từ năm 1951 đến 1965, trong điều kiện cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài, mất quyền tự do cá nhân và đời sống riêng tư.

Năm 1965, khi được Đức Giáo hoàng Phaolô VI phong Hồng y, ngài được phép sang Roma nhưng không bao giờ được trở về quê hương. Phần đời còn lại, Đức Hồng y Beran sống lưu vong, tận tụy thăm viếng và nâng đỡ tinh thần cho các cộng đồng người Séc tại châu Âu và Hoa Kỳ.

Luật sư Lubomír Müller, người đã nộp đơn đề nghị từ tháng 5/2025, cho biết bất kỳ ai cũng có thể yêu cầu công tố viên sửa chữa những bất công trong quá khứ. Ông hành động theo đề nghị chính thức của ông Jan Kratochvil, Giám đốc Bảo tàng Lưu vong Séc, Slovakia và Ruthenia thế kỷ XX tại Brno. Yêu cầu này đặc biệt đề cập đến việc giam giữ bất hợp pháp Đức cha Beran từ năm 1951 đến năm 1965.

Theo sử gia Jaroslav Šebek thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Séc, khả năng tòa án tuyên bố chính thức rằng việc quản thúc Đức Hồng y Beran là bất hợp pháp là hoàn toàn có cơ sở, nhất là trong bối cảnh nhiều giáo sĩ khác đã được phục hồi danh dự, như linh mục Josef Toufar – người bị tra tấn đến chết dưới chế độ cộng sản.

Ngoài vai trò mục tử, Đức Hồng y Beran còn để lại dấu ấn thần học sâu sắc tại Công đồng Vatican II, đặc biệt về tự do tôn giáo và cái nhìn hòa giải hơn đối với nhân vật lịch sử Jan Hus. Ngài cũng được xem là vị giám mục Séc duy nhất từng được an táng tại Đền thờ Thánh Phêrô, trước khi hài cốt được hồi hương vào năm 2018.