Հրապարկուեցաւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ խաղաղութեան նախաստորագրուած համաձայնագիրին բնագիրը

Փոխադարձ համաձայնութեամբ հրապարակուեցաւ «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Ադրբեջանի Հանրապետութեան միջեւ խաղաղութեան եւ միջպետական յարաբերութիւնների հաստատման մասին» նախաստորագրուած համաձայնագիրը, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ.

ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳԻՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՄԻՋԵՒ ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՄԻՋՊԵՏԱԿԱՆ ՅԱՐԱԲԵՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԻ ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ Ադրբեջանի Հանրապետութիւնը (այսուհետ` Կողմեր),
գիտակցելով տարածաշրջանում արդար, համապարփակ եւ տեւական խաղաղութեան հաստատման հրատապ անհրաժեշտութիւնը,

Ձգտելով նպաստել այդ նպատակի իրականացմանը միջպետական յարաբերութիւնների հաստատման միջոցով,

Առաջնորդուելով Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան կանոնադրութեամբ,

Միաւորուած Ազգերի կանոնադրութեանը համապատասխան պետութիւնների միջեւ բարեկամական յարաբերութիւնների եւ համագործակցութեան վերաբերեալ միջազգային իրաւունքի սկզբունքների մասին» հռչակագրով (1970թ.), Եւրոպայում անվտանգութեան եւ համագործակցութեան Հելսինկեան կոնֆերանսի (խորհրդաժողովի) եզրափակիչ ակտով (որոշումով) (1975թ.) եւ 1991 թուականի Դեկտեմբերի 21ի Ալմաթիի հռչակագրով եւ նպատակ ունենալով զարգացնել յարաբերութիւնները նշուած փաստաթղթերում ամրագրուած նորմերի եւ սկզբունքների հիման վրայ,

Արտայայտելով իրենց միջեւ բարիդրացիական յարաբերութիւններ հաստատելու փոխադարձ կամքը,

Համաձայնել են խաղաղութիւն եւ միջպետական յարաբերութիւններ հաստատել միմեանց միջեւ հետեւեալի հիման վրայ.

ՅՕԴՈՒԱԾ I
Հաստատելով, որ նախկին ԽՍՀՄ Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւնների միջեւ սահմանները դարձել են համապատասխան անկախ պետութիւնների միջազգային սահմանները եւ որպէս այդպիսին ճանաչուել են միջազգային հանրութեան կողմից` Կողմերը ճանաչում են եւ կը յարգեն միմեանց ինքնիշխանութիւնը, տարածքային ամբողջականութիւնը, միջազգային սահմանների անձեռնմխելիութիւնը եւ քաղաքական անկախութիւնը:

ՅՕԴՈՒԱԾ II
Կողմերը միմեանց հետ փոխադարձ յարաբերութիւններում ձեռնպահ կը մնան տարածքային ամբողջականութեան կամ քաղաքական անկախութեան դէմ կամ Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան կանոնադրութեան հետ անհամատեղելի որեւէ այլ ձեւով ուժի կիրառումից կամ ուժի կիրառման սպառնալիքից: Նրանք որեւէ երրորդ կողմի թոյլ չեն տայ օգտագործել իրենց համապատասխան տարածքները միւս Կողմի դէմ ՄԱԿի կանոնադրութեանը չհամապատասխանող ուժի կիրառման համար:

ՅՕԴՈՒԱԾ III
Կողմերը միմեանց հետ փոխադարձ յարաբերութիւններում ձեռնպահ կը մնան տարածքային ամբողջականութեան կամ քաղաքական անկախութեան դէմ կամ Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան կանոնադրութեան հետ անհամատեղելի որեւէ այլ ձեւով ուժի կիրառումից կամ ուժի կիրառման սպառնալիքից: Նրանք որեւէ երրորդ կողմի թոյլ չեն տայ օգտագործել իրենց համապատասխան տարածքները միւս Կողմի դէմ ՄԱԿի կանոնադրութեանը չհամապատասխանող ուժի կիրառման համար:

ՅՕԴՈՒԱԾ IV
Կողմերը ձեռնպահ կը մնան միմեանց ներքին գործերին միջամտելուց:

ՅՕԴՈՒԱԾ V
Երկու Կողմերի կողմից սոյն Համաձայնագրի վաւերացման ներպետական ընթացակարգերն անցած լինելու մասին ծանուցումների փոխանակումից յետոյ _ օրուայ ընթացքում Կողմերը դիւանագիտական յարաբերութիւններ կը հաստատեն միմեանց հետ` Դիւանագիտական եւ Հիւպատոսական յարաբերութիւնների մասին Վիեննայի (համապատասխանաբար 1961թ. եւ 1963թ.) կոնվենցիաների (պայմանադրութիւններու) դրոյթներին համապատասխան:

ՅՕԴՈՒԱԾ VI
Ամբողջութեամբ համապատասխանելով սոյն Համաձայնագրի յօդուած Iով նախատեսուած իրենց պարտաւորութիւններին` Կողմերը բարեխղճօրէն բանակցութիւններ կը վարեն համապատասխան սահմանային հարցերով յանձնաժողովների միջեւ` համաձայն Յանձնաժողովների համաձայնեցրած կանոնակարգերի` Կողմերի միջեւ պետական սահմանի սահմանազատման եւ սահմանագծման մասին համաձայնագիրը կնքելու նպատակով:

ՅՕԴՈՒԱԾ VII
Կողմերը որեւէ երրորդ կողմի ուժեր իրենց համատեղ սահմանի երկայնքով չեն տեղակայի: Կողմերը, մինչեւ իրենց փոխադարձ սահմանի սահմանազատումը եւ դրան յաջորդող սահմանագծումը, կ’իրականացնեն անվտանգութեան եւ վստահութեան ամրապնդման փոխհամաձայնեցուած միջոցնէր, այդ թւումռազմական ոլորտում սահմանամերձ շրջաններում անվտանգութիւնն ու կայունութիւնն ապահովելու նպատակով:

ՅՕԴՈՒԱԾ VIII
Կողմերը դատապարտում են եւ կը պայքարեն անհանդուրժողականութեան, ռասայական (ցեղային) ատելութեան եւ խտրականութեան, անջատողականութեան, բռնի ծայրայեղականութեան եւ ահաբեկչութեան դէմ` դրանց բոլոր դրսեւորումներով` իւրաքանչիւրն իր իրաւազօրութեան շրջանակներում եւ կ’ապահովեն իրենց նկատմամբ կիրառելի միջազգային պարտաւորութիւնների կատարումը:

ՅՕԴՈՒԱԾ IX
Կողմերը պարտաւորւում են հասցէագրել երկու Կողմերի ներգրաւմամբ զինուած հակամարտութիւնում անյայտ կորած անձանց եւ բռնի անհետացումների դէպքերը, այդ թւում` ուղղակիօրէն կամ հարկ եղած դէպքում համապատասխան միջազգային կազմակերպութիւնների հետ համագործակցութեամբ այդ անձանց վերաբերեալ առկայ բոլոր տեղեկութիւնների փոխանակման միջոցով: Սոյնով Կողմերը ճանաչում են այդ անձանց ճակատագրերի բացայայտման, այդ թւում` մասունքների որոնման եւ ըստ պատշաճի վերադարձման, պատշաճ քննութեան միջոցով այդ անձանց առնչութեամբ արդարութեան ապահովման կարեւորութիւնը` որպէս հաշտեցման եւ վստահութեան ամրապնդման միջոց: Այս առնչութեամբ համապատասխան կարգաւորումները կը բանակցուեն եւ մանրամասն կը համաձայնեցուեն առանձին համաձայնագրով:

ՅՕԴՈՒԱԾ X
Կողմերը կարող են տարբեր ուղղութիւններով, այդ թւում` տնտեսական, տարանցիկ փոխադրման ու տրանսպորտային (փոխադրութեան), բնապահպանական, հումանիտար (մարդասիրական) եւ մշակութային, համագործակցութիւն հաստատելու նպատակով կնքել համաձայնագրեր փոխադարձ հետաքրքրութիւն ներկայացնող ոլորտներում:

ՅՕԴՈՒԱԾ XI
Սոյն Համաձայնագիրը չի սահմանափակում միջազգային իրաւունքով եւ ՄԱԿի միւս անդամ պետութիւնների հետ Կողմերից իւրաքանչիւրի կողմից կնքուած պայմանագրերով Կողմերի ստանձնած իրաւունքներն ու պարտաւորութիւնները: Իւրաքանչիւր Կողմ կ՛ապահովի, որ իր եւ որեւէ երրորդ կողմի միջեւ գործող միջազգային համաձայնութիւններից ոչ մէկը չի խաթարի սոյն Համաձայնագրով ստանձնած իր պարտաւորութիւնների կատարումը:

ՅՕԴՈՒԱԾ XII
Կողմերն իրենց երկկողմ յարաբերութիւններում կ՛առաջնորդուեն միջազգային իրաւունքով եւ սոյն Համաձայնագրով: Կողմերից ոչ մէկը չի կարող վկայակոչել իր ներպետական օրէնսդրութեան դրոյթները` որպէս սոյն Համաձայնագրի չկատարման հիմնաւորում:
Կողմերը, Պայմանագրերի իրաւունքի մասին Վիեննայի (1969թ.) կոնվենցիային համապատասխան, ձեռնպահ կը մնան այնպիսի գործողութիւններից, որոնք կը խախտեն սոյն Համաձայնագրի խնդիրն ու նպատակը մինչեւ դրա ուժի մէջ մտնելը:

ՅՕԴՈՒԱԾ XIII
Կողմերը երաշխաւորում են սոյն Համաձայնագրի ամբողջական կատարումը եւ կը ստեղծեն երկկողմ Յանձնաժողով` սոյն Համաձայնագրի կատարումը վերահսկելու նպատակով: Յանձնաժողովը կաշխատի Կողմերի կողմից համաձայնեցման ենթակայ կարգաւորումների հիման վրայ:

ՅՕԴՈՒԱԾ XIV

Չհակասելով միջազգային իրաւունքով եւ Կողմերի` իրենց փոխադարձ յարաբերութիւններում կատարման համար պարտադիր այլ պայմանագրերով ստանձնած իրաւունքներին ու պարտականութիւններին` Կողմերը կը ձգտեն լուծել սոյն Համաձայնագրի մեկնաբանման կամ կիրարկման վերաբերեալ ցանկացած վէճ ուղիղ խորհրդակցութիւնների միջոցով, այդ թւում` յօդուած XIIIու մէջ նշուած Յանձնաժողովի շրջանակներում: Եթէ նման խորհրդակցութիւնները 6 ամսուայ ընթացքում երկու Կողմերի համար ընդունելի արդիւնք չտան, ապա Կողմերը կը փնտռեն վէճերի խաղաղ կարգաւորման այլ միջոցներ:

ՅՕԴՈՒԱԾ XV
Չհակասելով յօդուած XIVին` սոյն Համաձայնագիրն ուժի մէջ մտնելուց յետոյ մէկ ամսուայ ընթացքում Կողմերը հետ կը կանչեն, կը չեղարկեն կամ այլ կերպ կը լուծեն որեւէ իրաւական հարթակում ներկայացուած ցանկացած եւ բոլոր միջպետական հայցերը, գանգատները, բողոքները, առարկութիւնները, վարոյթները եւ վէճերը, որոնք վերաբերում են մինչեւ սոյն Համաձայնագրի ստորագրումը Կողմերի միջեւ առկայ խնդիրներին, եւ չեն նախաձեռնի այդպիսի հայցեր, գանգատներ, բողոքներ, առարկութիւններ, վարոյթներ եւ որեւէ կերպ չեն ներգրաւուի որեւէ երրորդ կողմի կողմից միւս Կողմի դէմ ներկայացուող գանգատներում, բողոքներում, առարկութիւններում, վարոյթներում:
Կողմերը դիւանագիտական, տեղեկատուական եւ այլ ոլորտներում որեւէ կերպ չեն իրականացնի, խրախուսի կամ ներգրաւուի միմեանց նկատմամբ սոյն Համաձայնագրին հակասող թշնամական գործողութիւններում եւ կանոնաւոր խորհրդակցութիւններ կ՛անցկացնեն այդ նպատակով:

ՅՕԴՈՒԱԾ XVI
Համաձայնագիրն ուժի մէջ է մտնում Կողմերի ազգային օրէնսդրութեանը համապատասխան ներքին ընթացակարգերի աւարտի մասին ծանուցող փաստաթղթերի փոխանակումից յետոյ: Սոյն Համաձայնագիրը կը գրանցուի Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան կանոնադրութեան 102րդ յօդուածին համապատասխան:

ՅՕԴՈՒԱԾ XVII
Սոյն Համաձայնագիրը կնքուած է հայերէն, ադրբեջաներէն եւ անգլերէն, ընդ որում` բոլոր երեք տեքստերը (բնագիրները) հաւասարազօր են: Հաւասարազօր տեքստերից որեւէ մէկի դրոյթի նշանակութեան հետ կապուած տարաձայնութիւնների դէպքում գերակայում է անգլերէն տեքստը:

Աղբիւրը` Ասպարէզ