Սահմաններից այն կողմ - Տիգրան Մանսուրեան – Ժողովրդի հոգին, որ դարձաւ ժամանակակից դասականի ձայն

Երբ կը խօսինք հայկական ժամանակակից երաժշտութեան ամենախորքային անուններու մասին, անպայման կը հնչէ մէկը՝ Տիգրան Մանսուրեան։

Նա ոչ միայն կոմպոզիտոր է, այլ հայի հոգեւոր աշխարհագրութեան կառուցող, սերունդներու զգացումները երաժշտութեան վերածող եւ մեր ժամանակների ամենասրբազան մեղեդիների հեղինակը։

Տիգրան Մանսուրեան ծնած է 1939 թուականին, Լիբանանի Պէյրութ քաղաքում՝ հայկական գաղութի մէջ։

Նրա ընտանիքը, գաղթի տառապանքներով անցած, կը տեղափոխուի Հայաստան, երբ փոքր Տիգրանը ընդամէնը ութ տարեկան էր։

Այստեղ՝ Երեւանի Արաբկիր թաղամասում, կը բացուի նրա հոգեւոր ու ստեղծագործական աշխարհը․

Թաղի փոքր փողոցները, եկեղեցու ձայները, հայկական սովորութիւնները դառնում են այն հողը, որ պիտի ծնէր մեծ կոմպոզիտորին։

Տղան կը սորվի Երեւանի երաժշտական դպրոցներուն, ապա կը շարունակէ ուսումը Կոմիտասի անուան պետական կոնսերվատորիայում, ուր շուտով կը հռչակուի որպէս բացառիկ կարողութիւն ունեցող ուսանող։

Կոմիտասի երաժշտութիւնը կ’ունենայ վճռորոշ նշանակութիւն․

Մանսուրեանը կը կրէ նրա հոգեւոր ժառանգութիւնը, բայց միաժամանակ կը ձեւաւորէ իր իւրօրինակ, ժամանակակից լեզուն։

Տիգրան Մանսուրեանի երաժշտութիւնը ունի մի յատկանիշ՝ այն երբեք չի բարձրախօսում, այլ կը փսփսայ ճշմարտութիւնը։

Նրա ստեղծագործութիւնները միաւորում են՝ հայկական հոգեղէն մեղեդայնութիւնը, եւրոպական դասական մտածողութիւնը, նուրբ մինիմալիստական արտայայտչաձեւը, ժամանակակից երաժշտութեան լեզուն։

Նա հեղինակ է․ սիմֆոնիաներու, կոնցերտներու, քամերային երաժշտութեան, կինոշարերի ու բալետների։

Բայց ամենայաւերժականներից են՝ «Ռեքվիեմ»-ը, որը նուիրուած է Հայոց ցեղասպանութեան նահատակներուն,

եւ «Տաղարան»-ը, որտեղ Մանսուրեանը կը վերափոխէ հայկական հին մեղեդիները՝ դարձնելով ժամանակակից եւ անմահ։

Մանսուրեանի երաժշտութիւնը հնչած է աշխարհի մեծագոյն դահլիճներում՝

Լոս Անջելես, Լոնդոն, Բեռլին, Փարիզ, Նիւ Եորք։

Նա համագործած է միջազգային յառաջատար նուագախմբերի եւ դիրիժորների հետ։

Նրա «Ռեքվիեմ»-ը առաջադրուած է Grammy Award-ի երկու կարեւոր կատեգորիաներում։

Ամենուր Մանսուրեանին կը ճանչնան որպէս մարդկային վշտի, յիշողութեան եւ հոգեւոր խորութեան երաժիշտ։

Մանսուրեանը պատկանող է այն կարգի հայ արուեստագէտների, որոնք լուռ, բայց անսասան կերպով կը պահեն եւ կը փոխանցեն իրենց ազգի հոգին։

Նա կը գրէ երաժշտութիւն, որուն մէջ կը լսուի․ Կոմիտասի աղօթքը, Հորովելի յոյսը, Վաղարշապատի զանգակները եւ հայի ներքին լռութիւնը։

Նրա նուրբ, առանձնայատուկ խառնուածքը դարձաւ կամուրջ անցեալի եւ նորի միջեւ։

Տիգրան Մանսուրեանը մեր ժամանակի դասականն է՝ մարդ, որ հայոց լեռնաշխարհի հին մեղեդիները վերածեց համաշխարհային լեզուի։

Նրա երաժշտութիւնը կը հնչէ այնպէս, կարծես կը խօսի ամբողջ ժողովուրդի խորքէն․ հպարտ, վշտած, երազող, տոկուն։

Երբ աշխարհը կը լսէ Մանսուրեանի ստեղծագործութիւնները, հոն կը լսուի նաեւ Հայաստանը՝ իր ցաւով, իր գեղեցկութեամբ եւ իր անսահման հոգով։

Պատրաստեց Ռուզաննա Պետրոսեանը